Saturday, February 13, 2016

VALENTINE'S DAY (February 14)


Tun tum chu Valentine's day Pualin aw ni ang.. A hmasain, hetiang lama hmabak nei zawng zawngte chu chibai ka buk nghal vek che u a ni e!

Valentine's Day hi Saint Valentine's Day tih te, Feast of Saint Valentine tih tein an sawi bawk a, Kumtin February 14-ah hman a ni thin. Tun hmaa an Puitiamho leh Valentinus-a zahna kut atan, Western Christian liturgical feast day angin an hmang thin a ni.

Valentines hi Martar-a thi tate chanchin nen pawh inzawmna engemaw chen chu a awm bawk. Khatih hun lai khan, Sipaiin nupui an neih ve chu phalloh a ni a, chung sipaite chu a rukin, Rome-a Saint Valentine khan a lo inneihtir/kutsuih thin a. Roman enpire hun lai a ni a. Chutianga dan kalha thil a tih avang chuan, Saint Valentine-a chu Tan Inah khung a ni ta a ni. Legend atanga a lan danin, Tan Ina a awm laiin Saint Valentine chuan, Tan In vengtupa fanu a tidam a, amah Valentine-a chu tihhlum a nih hmain, Tan In vengtupa fanu tan chuan inmangtha nan Lehkhathawn, 'Your Valentine' tih a ziak ta a ni.

He Ni hi 14th century vel khan, Geoffrey Chaucer-a hla thuah ramantic love lam hawiin a lang daih tawh a. 18th-century khan, England-ah, inngaizawngte'n an inhmangaihzia tihlan nan he Ni-ah hian Pangpar, hmawmsawm leh greeting Card (Valentine) te an inpe tawn thin a ni. Europe-ah chuan, an ngaihzawngte hnenah Saint Valentine's Keys an inpe thin a. Phungzawl natna (Saint Valentine's Malady)-in a man loh nan naupang an pe ve thin bawk a ni. Saint Valentine's Day hi, Anglican Communion-ah leh Lutheran Church-ah chuan official feast day a ni a. Eastern Orthodox Church tam tak pawhin, Saint Valentine's Day chu an hmang ve thin a, July ni 6 leh July ni 30 hi hman a ni. July ni 6 chu Roman presbyter Saint Valentine chawimawina niah an hmang a, July ni 30 chu Hieromartyr Valentine chawimawi nan hman a ni thung.

Christian martyrs tam takte kha Valentine tiin an hming an phuah zel a. Valentines February ni 14 chu Valentine of Rome tih leh Valentine of Terni tih a ni a. Valentine of Rome chu Rome khawpuia Puithiam a ni a, AD 496 vel khan Martar-in a thi a, Via Flaminia-ah phum a ni. Tin, Saint Valentine ruhrote chu, Rome khawpuia San Valentino Biak In leh Catacomb-ahte dahthat a ni. A hnuin, ruhro chu Santa Prassede-ah dah phei a ni leh ta a ni. A luruh chu Basilica of Santa Maria, Cosmedin, Rome-ah dah a ni a. relics dangte chu Whitefriar Street Carmelite Church, Dublin, Ireland-ah dah a ni bawk a ni. Valentine of Terni thung kha, AD 197 khan, bishop of Interamna (modern Terni) a ni a. Emperor Aurelian hnuaia mi tam tak an tihhlum hun lai khan tihhlum a ni ve ta a ni. Ani pawh hi Via Flaminia-ah phum a ni. A ruh chu Basilica of Saint Valentine, Terni (Basilica di San Valentino)-ah dahthat a ni. February ni 14 hi Christian kohhran tam takah chuan St. Valentine's Day-ah hman a ni a. feast day of Saint Valentine chu Lutheran Church-a Saint Calendar-ah tel a ni. Amaherawhchu, kum 1969-ah Roman Catholic Calendar of Saints ennawn a nih khan, feast day of Saint Valentine (February 14) chu General Roman Calendar atangin an thai bo ta a ni.
J.C. Cooper chuan, 'The Dictionary of Christianity'-ah, Saint Valentine-a chu Rome khawpuia puithiam (priest) a ni a, Christian nghaisakho a lo thlamuan thin vangin Tan Inah khung a ni tiin a sawi. Khatih hun lai 14th century vela Saint Valentine-a chanchin record kha tihchhiat vek nia ngaih a ni. 5th or 6th century khan, 'Passio Marii et Marthae' tihah, Saint Valentine-a Thih martar dan chanchin publish a ni a. Tin, Chutiang chanchin chiah chu, Bede's Martyrology-ah pawh 8th century vel khan hmuh a ni. Christian dangho an nghaisak angin Saint Valentine-a pawh chu hrem ni vein, Roman Emperor Claudius II khan zawhna a zawt a. Claudius-a chuan, Valentine-a chu, a nunna chhan nan Roman paganism-ah inlet turin a nawr/thlem a. Chu ahnekin, Valentine-a chuan, Claudius-a hnenah nangmah zawk kha Christianity-ah inlet zawk mai teh tiin a chhang ta daih mai a. Chutiang boruak a nih avang chuan, Valentine-a chu tihhlum a ni ta a ni. Tihhlum a nih hma khan, Tan in vengtu Asterius-a fanu Julia-i mitdel chu, Pathian thiltihtheihnain a tidam a. Julia-i, Asterius-a chhungkhat laina leh chhiahhlawhte (an vaiin mi 44) chuan Pathian ringin Isua an pan phah ta a, baptima an chang ta hlawm a ni.

Internet a lo thang zel a, Tunah, Facebook a lo chhuak leh zel a, mi maktaduaitel chuan Valentine's Day greeting messages an inthawn ta thin a. Chungahte chuan e-cards, love coupons leh printable greeting cards te a lar hle. Chhut danin, kum 2018 khan, e-valentines chu 15 million lai send a ni. Tichuan, tunah hian, Inhmangaihte tana Ni pawimawh leh ngahhlelh ber a lo ni chho ta a ni.

Valentine-a chanchin kha, chiang zawkin han sawi nawn leh ta lawk ila, Lal nunrawng tak Claudius-a hnuaian chuan, Rome chu enkawl a ni a. Hmelma pawh a ngah hle niin a lang.  Chuvangchuan, emperor chuan sipai chak tak a mamawh reng a. Mahse, chutih hun lai chu, Sipai lam tan military leagues join buaithlak hun lai tak a ni a. Claudius-a ngaihdan chuan, an nupui fanaute an ngaihtuah vangin sipaia tan an hreh phah a ni. Chumi sutkian nan chuan Lal Claudius chuan, Nupui neih leh inhualna reng reng a khap ta tlat a. Chutih laiin, Valentine-a'n, Lal Claudius-a dan siam chu a kalh hle a, a rukin inngaizawngte chu a lo kutsuih ta fo a. Chu chu hriatchhuah a nih hnuin, Valentine-a chu man a ni a, a hnuah phei chuan thi tura tih niin a Lu tanbung turin thu a titlu a. Valentine-a chu February ni 14, 270 AD khan tihhlum a ni ta a ni. Inhmangaihte tana a thil lo tih thin ropui tak avangin, Chumi ni hriatreng nan chuan, Valentine-a pualin Ni serh bik, February ni 14 kha siam a ni a. A hnuah, Valentine's day tiin inngaizawngte'n an lo hmang chho ta niin an sawi.

Legend atanga lang leh chu, Jail-a a awm lai khan, St. Valentine-a khan inmangtha nan, Pathian thiltihtheihna hmanga Jail vengtu fanu a tihdam tum khan, a lehkhathawnah, “From Your Valentine" tih a ziaktel a. Chumi thu atang chuan Valentine's day a lo intan ta niin an sawi bawk a ni. A thiltih ropui tak avangin, a thih hnu chuan, Valentine-a chi 'Saint' nihna hlan a ni ta bawk a ni.

Amaherawhchu, thenkhat sawi leh danin, St. Valentine-a  chanchin dik tak hi hriatchian a ni lo. Catholic Encyclopedia-ah chuan, “A lo berah, Saint Valentine-a tia an sawi chu 3 lai an awm a, an vai chuan Martar (martyr)-a thi vek an ni. An zinga pakhat chu tuna a chanchin kan sawi Rome Priest hi a ni a. Pakhat dang leh chu Bishop of Interamna (now Terni, Italy) niin, a tawp ber St. Valentine erawh, Africa-a Roman province awma martar kha a ni. Chuvangin, Valentine's Day chanchin pawh hi sawi dan a inanglo thin hle a ni!!

Credit: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=473957286124846&substory_index=0&id=100005317359523

0 comments:

Post a Comment