Saturday, February 20, 2016

Hla Thlan Kawmte (Bible Study)

Bung 8 ah then a niin Hla 6 a awm. Israelte chuan Biakbuk pindan chhungril ber Hmun Thianghlim nen an tehkhin a. Israel leh Jehova inkar sawinaah an ngai a ni awm e. Nupa nun zirtir nana hmang te pawh an awm a. Krista leh a Kohhran sawina anga hrilhfiah pawh an awm. Keini chuan Krista leh ringtu inkar sawina angin kan thlir thung ang.

A tlangpui:
Hla Pakhatna 1:1-2:7;
Khawvel mi nihna atanga Kros hlim hnuaia chawlhna
Hla Pahnihna 2:8-3:5;
Kros pua zui tura kohna
Hla Pathumna 3:6-5:1;
Kros pua zuitu nihna
Hla Palina 5:2-6:3;
Kros putu nuna nun kawkalh
Hla Pangana 6:4-8:4:
Khenbeh nun
Hla Parukna 8:5-14;
Rah chhuah nun
Hla Pakhatna 1:1-2:7;
Khawvel mi nihna atanga Kros hlim hnuaia chawlhna

Nula 1:1-7;
Pianthar hma chuan tupawh ‘khawvel mi’ kan ni. Pathian fa ni turin Lal Isua hipna kan chan a ngai a. Min hrin thar a ngai a. Ringtua min siam a ngai. Ama lam tih turte an nih chu.

Tumah hian thil dang zawng aiin kan thlang a ni ngai lo. Amahin min thlang a, rah tur leh kan rah awm reng turin min thlang a ni zawk.

‘Min fawp rawhse a hmuia fawhna te chuan, Uain hnehin a tha si i hmangaihna’ ch. 2.

Uain chu sawr chhuah a ni a. A in tu apiang a hneh thin. Lal Isua hmangaihna chu Kros ah sawr chhuah a ni a. Chu hmangaihna lui tui chu nun tuihal apiangte hneh bertu a ni.

‘I hriak hnawih mi chuan a nei rim tha tak mai; rimtui bun chhuah ang a ni e, i hming zawng; chuvang chuan an hmangaih che, nulaten.” ch. 3

Hriak rimtui rim chuan mi a hip a. Rim chhia chuan mi a hnar. Lal Isua hipna miin a chan chuan hai rual a ni lo.

Miin nun hial hlana Lal Isua an hmangaihna an lantir theihna chhan chu a hipna chak tak vang a ni. A hipna la chang ve lo tan chuan thil atthlak, atna chi khat a ni thin. Hipna changtu chuan mahni an intheihnghilh si thin.

Chhiahkhawntu Zakaia khan a nihna a hre chang tawh lo. ‘Mipui avangin amah lah a tawi si a, a hmu thei lo a,’ tih a ni chung pawhin, ‘theipui kungah a lawn,’ hram a nih kha. Miin Lal Isua mamawhna a neih tawh tak tak chuan engmahin a dal zo ngai lo.

Thil lawmawm deuh chu, Lal Isua hi hman ata vawiin leh kumkhua chatuan thlengin amah mamawhtute hnena inpuanga inlar thin a ni tlat hi a ni.

Mitdel Bartimaia kha ‘I bengchheng, ngawi tawh rawh, a kalpel tawh che,’ tia khapna dengkhawng khan a khap dai zo lo. A mamawh em a ni. Chu mitdel kutdawh au au thawm chu a reh ta! An khap vang a ni lo. A mamawh ber khan a rawn ko tlat a ni! Hei hi Lal Isua zia chu a ni a. Hei vang hian a nia ringtu(nulaten)ten an hmangaih tlat ni. A hipna hi a chak em a ni.

‘Min zai langin, i hniakhnung kan um ang che, min hruai lut ta, lal chuan a pindan chhungah. Nangma tawnah kan hlimin kan lawm ang a, kan hril zel ang, i hmangaihna, uain hnehin. An ngaina tak zet che a ni e.’ ch. 4.

Thutak tuihalna hi mihring ze hau hian a nei ngawt thei lo. Lal Isua hmangaihna luipui liluh tur pawhin thlan zawk theihna a nei hek lo. A thuin kan hre hneh hlei hlui a ni thei a. Thlen chilh turin tih theih kan nei lo. Amahin ‘min zai’ a ngai zawk. Chuvangin alawm, lal anga awma, Pathian nih chu thil thlakhlelh hleih theihah ruat lova ropuina hlip meuhva Boralte zawnga chhandam tura lei hmun tlawmah a thil siamte nihna a rawn tawm ni.

A inpuang a, a zawng a, a chhandam a ni. Chumi varpawh thiam chin chuan, ‘min hruai lut ta, lal chuan a pindan chhungah,’ an ti thei.

Pathian hmangaihna kan hriat thuk zawh poh leh kan nihna kan hmu fiah a. Kan nihna kan hmuh fiah zawh poh leh min hmangaihna thuk zia teh rual loh min hmuh fiahtir a. Min hmangaihna min hmuhfiahtir thuk zawh poh leh ‘rin ngamna’ kan nei thin. Amaha inpumpek pumhlum apiangin ama engah an nihna an hmu fiah a. Chu chuan a hnaihtir zual sauh thin.

Hla siamtu chuan, ‘Lal Isua hmangaih ka hril apiangin, Setanan ka thla a tlanchhiatsan thin,’ a ti a. Lal Isua hmangaih thu hril tur kan nei hi a va lawmawm tehlul em!

Keini ringtu nun ve te hi chu Myanmar Simcard signal ang deuh chauh hi a nia. A hualngo tawng takin, ‘tum chang tum chang’ kan nei a  nih hi. Hla leh fu tih lohvah chuan ringtu nuna ‘chang’ neih hi a fel mawh khawp mai.

Chuvangin, tum chang nei lo Lal Isua hmangaihna hi hril ila, Chanchin |ha hril kan ni mai a, Lal Isua hmangaihna hi hril ila, thu tha sawi chu kan ni mai a ni.

“Lal Isua hmangaih ka hril apiangin, Setanan ka thla a tlanchhiatsan thin,’ tih hi a dik kumkhua ang. A ni, Lal Isua Hmangaih thu hril hian thiltihtheihna a keng ngei a ni.

‘Ka hang na a, ka nalh a nia, Aw, Jerusalem fanute u, Kedar puan inte leh Solomona puanzarte angin. Ka han deuh avangin mi iai suh u, ni sain min em vang a ni e.” Ch. 5-6b;

Lal Isua hmangaihna kan luh chilh thuk zawh poh leh kan nihna kan hre chiang ang kan tih tawh kha.

Kan pianthar chiah hian: Pathianah mi thar kan nih te, nu hrin chin zawng hi siam thar a ni lo tih te, ‘Ka mite in ni lo ve,’ min tihna hmun ‘Pa thinlungah’ zawk khian, ‘thilsiam thar, lo thar ta’ kan ni zawk tihte kan varpawh a. Kan pianpui mizia, ‘keimah’ duata kan lo duat chu ‘thei eitirtu nun, van ata paihthlak nun’ a nih zawk min varpawhtir bawk a. Keimah kan tiha kan kawh fuh ngai loh Siamtu kutchhuak mihring, thei ei vanga thi, bawhchhiatna vanga hmel hem fai tawh zawk chu mihring hlui nena hmuh hran thiamna min neihtir ta a. Chu chu Pathian Thlarau atanga hriat a ni a, khawvelin a pawh pha lo.

Khawvel chuan kan mihring hlui zawk an la en a. Chu lo chu an hmu thei hek lo. Chu chu a ni ‘ka hang’ a tih chu. Solomona puanzar anga Tholeh Nun hliahtu, Kedar ho puan in ang chu a ni. Chu Kedar ho puan in ang, Solomona puanzar ang ngei mai chuan Ni sain mi a em hmel dum zo ang hian Pathian fa a nihna hliah khawpin a tilang tisa mi a, a tilang khawvel mi a, ‘A nunah hmuh tur a awm lo,’ tih a hlawh a. ‘A pianthar tak tak pawh ka ring lo,’ tih a hlawh a. Ani lah chuan, Pathian Thlarau atanga thu sawiin, ‘Pathian fa ka ni, Thutak laka hrin ka ni, Siam thar ka ni,’ a ti lawm lawm a. An thu a inhmu thei lo. An en a inang tawh miau si lo.

Ringtu chuan Pathian Thlarau atangin Lal Isua nen a inhmu hrang tawh lo a, nun intawm a nih a hmu zawk a. Tisa mit atanga entute chuan Lal Isua leh ringtu chu an hmu pumkhat ve thei tlat lo. Pathian Thlarau atang chauhva hriat fiah chi a ni.

Ama lam ena Lal Isua hmangaihna hai der tumte hnehah chuan Krista rilru a puang a, ‘Ka hang naa, ka nalh a nia, ...ka han deuh avangin mi iai suh u,” a ti a. A chhan a sawi nghal bawk.

Kan hriat tur chu ‘Thiamchantirna tlang’ ah hian hlimin ban phar sang thei viau tawh mah ila, mi min en dan hi kan la ngai pawimawh hle a ni tih hi a ni. Midang ngaihdan vengthawng chung chuan Krista nena inpumkhatna thuk zawk neih chu thil theih loh a ni.

‘Ka nu fapate ka chungah thinurin Grep huan vengah mi siam ta a, mahni huan erawh ka veng si lo. Min hrilh rawh, aw nang ka hmangaih chuan, i ran rual khawiah nge i chawm a, chhun laia i chawlhtir thinna chu. Engah nge kei ka vah ka vah ang, i thiante ran rual sirah chuan.?”

‘Ka nu fapate,’ tih hi thlarau mite chuan, ‘ringtu, pawl rawngbawl dah pawimawh zawk, pawl inrelbawlna thupui bera neiha thlarau lam inpuanna leh thanlenna lam chi reng reng dah hniam zawk, pawla a fawng lam chelhtu ni si,’ te niin an hmehbel a. Chutianga kan thlir chuan ‘grep huan’ an ventir hi ‘mahni huan’ a tih nen a en hrang tih a lang a.

Pianthar hlim, Pathian Thu a ngaihna hriat hlim chhawnah hian kaihhruai nih hi kan harsat tlangpui a, ‘khuahkhirh’ nia kan inhriat tlat vang pawh a ni mahna. Pawl dan hnuaia kun hreh vanga pawl hlat ta pawh kan awm thin hi. Thenkhat phei chuan pawl hmuh tisa tlatna kan neih phah reng bawk.

Pawl unau, puipa zawk, a fawng chelhtute en tleu nih hlau chunga thlarau lam lipui dai thuk chu thil theih loh anga ngaihna te a awm avangin chhungrila pai lai nauvin min tur anga kan awm loh chhanah puh mawh tur kan chhar chawp thiam zel.

Kan tawngtai tlem chhan te, inkhawm tlem chhan te, chhungrila pai lai nauvin a nawr anga kan thawh chhuah loh chhante chu pawl dan leh dun vangah kan puh ta thin a nih chu. Chutiang dinhmun chu i hrethiam em? I hriatthiam chuan chu dinhmuna ding chu i ni ve tawh thin emaw, i la ding mek emaw a ni tihna a ni mai.

Chutah, zawh ngai miah lo, chhanna hriat sa, ‘Eng nge ka tih ang?’ emaw, ‘Engti turin nge min duh?’ tih chu mahni inthiam chawp nan kan han chhakchhuak ve bawk a. Mahni lam inpumpek fai vek kan harsat vanga harsatna mai mai a  ni.

Lalpa hipna chuan Krista lamah a hip a
Krista hipna chuan Thiamchantirna tlangah a hruai thleng a
A thlen chin chu bul tanna chauh a ni a
Chu a thlen chinah chuan ama lamah chhuan tur a awm lo tih a hmu a
Thiamchang a nihnaah chuan tawng chhan pawh a nei a
A hmabak bawh zui tur erawh chuan tuihalna na zawk a neih a ngai
Thiamchantirna tlanga hlimna pawh hi a mutthlukpui theih si a.


Tlangval
‘I hriat loh chuan, aw nang, hmeichhia alaia mawi ber, ran rual hniakhnungah chuan kal ta la, i keltete chawm la, berampute puan in sir ah chuan.’ ch. 8

‘I hriat loh chuan,’ tih hi ‘Chutia hre lo tak tak anga min zawh chuan,’ tih anga ngaih tur tih a ni. A chhan chu Nula chuan Tlangval beram venna hmun chu a hre reng si a. Hre renga a zawhna chu, ‘I hre lo tak tak lo tih ka hri a; mahse, min zawh miau chuan,’ tihna ang a ni.

‘,..aw nang, hmeichhia alaia mawi ber,’ A tawi zawng chuan ‘ringtu thiamchantirna tlanga ding’ sawina a ni. Mihring dang zawng aiin a Khawngaihnaa thiam a chantirte hi Lalpa mitah chuan kan mawi zawk.

‘,..ran rual hniakhnungah chuan kal ta la..’ ‘Ringtu dangte hniakhnu chhui rawh’ ‘,..i kelte te chawm la,’ ‘Nang aia chak lo chhawmdawl pah zelin,’ ‘,..berampute puan in sirah chuan...’ ‘Puitlingte nun atanga inzir chung zelin’

Ringtute hi kan neih Krista inang mahse, kan neih hun inan lohna hian Lalpa hriatchianna kawngah kan inthlau hle a. Min tichaktu kan mamawh rualin kan tihchak tur an awm a, kan entawn tur an awm rualin min rawn zui tur an awm a ni. Kan aia puitling zawk an awm laiin kan aia chhawmdawl ngai an awm ve zel a ni. Midang hniakhnung uma Lal Isua kan zui rualin kan hniakhnung rawn chhui tur an awm ve zel tih hi helai chang hian min hrilh chiang khawp mai.

‘Ka khaikhin thin che, aw ka hmangaih, Pharoa tawlailir sakawrla nen chuan.’ ch. 9

‘Pharoa’ chu Aigupta lal sawina a ni. Aigupta chu ‘khawvel’ tehkhin nana hman a ni thin. ‘Pharoa tawlailir sakawrla’ chu a hriselin mahni lam inchhuang thei khawpin a lang nalh ngei ang. A tha a za zak anga, a thothang a tha hle bawk ang. Ringtu chu Lal Isua ringtu a nih danah a la khawvel miin, khawvel taka Isua zuitu a la ni a. Hei hi Thiamchantirna tlanga ding ringtute awm dan a ni thin. Khawvel taka Kristian nih hi an thlen chin tawk a ni a. Khawvel takin engkim an la a, thlarau dan zui an la hlat hle.

‘A nalh mang e, i biang, bahsam phiar mawi nen, i nghawnga lunghlu hruite nen chuan.’ ch. 10

‘Biang’ chu chhungril lam lan chhuahna a ni a. ‘Sam’ chu inserhhran entirna a ni a. ‘Nghawnga lunghlu hrui’ chuan thuawih zawng a kawk a. Lal ‘fakna’ chu a thuawih leh a inserhhranna chu a hmelah pawh a hriat tih chu a ni a. Mahse, chu inserhhranna leh thu awihna, a hmela lang chhuak hmu thiamtu chu Lalpa chauh a la ni rih.

‘Rangkachak thi hrui kan siam ang che, tangkaraw bel mawi neiin.’ ch. 11.

Thil tha leh zual chak tura fuihna leh Krista hmangaihna chu luh chilh thuk zel tura kohna a ni.

‘Engti turin nge min koh?’ tia i zawh chuan ringtu dangte hniakhnu chhui rawh.
Chamtu, tichaktu kan mamawh ang bawkin kan lak atanga hmasawn tur an awm.
Thiamchantirna tlang ah ringawt hi chuan khawvel mina a bo fai vek lo a, khawvel takin kan Kristian tih kan hriat a tha.
Thiamchantirna tlangah chuan Lalpa min hmuh dan chu a mawi a ni thei a, mahse, chu chu a tawpna ni lovin, bul tanna tur chauh a ni zawk.
Isua thisen hlutna varpawh hi Thutak hriatna kawnga rahbi pakhat a ni a, thutak zawng zawnga lut tur chuan dai thuk zel a ngai a ni.


Nula
‘Thutna hmuna lalber awm laiin ka nard rimtui chu a leng chhuak e.’ ch. 12

Pa Pathian dinglama thu Krista hnena kan tawngtaina hi nard rimtui ang a ni. Isua hminga ringtute kan tawngtaina hi Lalpa tana rimtui ninawm ngai lo chu a ni.

‘Ka duh tak chu ka tan murra tel a ni, ka tanglaia cham ang hi.’ ch. 13

Krista neih hi nun insual neihna a ni. Keimah kan tih thin mihring hlui lo ni ta leh mihring thara siam, hrin kan thlarau tinungtu Tholeh Krista nunna chu min pum biltu nih inchuhin an insual reng a. Mihring hlui thlirna atang chuan Krista chu khengbettu a ni a, murra anga kha a ni.

‘Ka duh tak chu ka tan henna par bawr ang, En-gedi grep huana mi chu.’ ch. 15

Kan mihring hlui tan kha mahse, keimahni ngei tan chuan a aia mawi zawk leh tleipui theih dang a awm chuang lo. En-gedi grep huana Henna par bawr ang a ni.

Tlangval
‘Ngai teh, i mawi e, ka duh tak, ngai teh, i mawi e; i mit thuro ang mai a ni e.’ ch. 15

Ch. 15 ah khan ringtuin Lalpa a hriat dan chu kan hmu a. Khatianga Isua hriatna hi piangthar lovin an nei thei lo. Chu tak chu Lalpa mawi a tiin thuro mit ang mit nei a ti ta a. Ni e, ‘..Pathian thute chu Pathian Thlarau vek lo chuan tuman an hre lo.’ tih ziak ang khan. Pathian chu a nihna hre pawh tur chuan ama Thlarau atanga hmuh fiah a ngai zawk thin a ni.

‘Ngai teh, i mawi e, ka duh tak, a ni, lungtiawi! Kan khum pawh a hring reng e. Kan inkhanchhukte chu sidar thing, kan inchhunte far thing lo ni e, ka lo ni e, Saron rose par leh phaizawla lili.’ ch. 15-2:1;

Thiamchantirna tlangah thuthmun rem mai lo ringtu chuan hmasawnna thar neiin Lalpaa lungawina chu an hahdampui pha a. Thlamuang siaia awm theihna leh himna, ngaihngam tak maia awmna chu an hmu thiam thuai a. ‘Ani chuan hlobet hring dup hmunah te min bawhtir,’ tih chu an thu hla a lo ni ta a ni.

Chutah chuan, kan sawi tawh angin kan dai thuk zawh poh leh mahni lam inhmuh fiahna thar a lo piang a. Pathian hmangaihna engah kan engmah lo zia a lang leh thin a. Pathian hmangaihna enga kan engmah lohna a lan rual hian tisa dana mahni insitna pawh a piang pah thin bawk.

‘Saron phai zawl zau taka rose par ang emaw, lili emaw’ anga inhriatna chu khawvel mi sing sang sawm tam tak kara tu hriat tham loh kei tih ang deuh a ni. Hetiang mahni lam tling lova inhriatna leh insitna lo piang hi Thiamchantirna tlang pel chiah lote nunah hian a tam zual. Chu insitna chu Lalpa hriattirna a ni ngai lo. Mi thenkhatah phei chuan Setanan hruai kawi nan a hmang remchang hle thin.

Tlangval
‘Hling zinga lili ang hi ka hmangaih chu a ni, lanute zingah.’ 2:2;

Kan nu leh pa hmasa ber, fing vervek taka Setana bum vanga thei rah ei phal loh eia thil tisual Adama leh Evi te ‘saruak nih inhriatna’ khan Pathian laka inthup bo duhna a neihtir a, sawi tam pawh ngai lovin, ‘Saruak i nih tuin nge hrilh che, thing pakhat, a rah i ei tur a ni lo ka tih tlat che kha i ei ta a ni maw?’ tia chhalh an nih kha. An awm danah an nihna a lang a, an chet zia ah an thiltih a hriat a ni.

Ringtu inhriatna thutak leh thudik inpawlh chuan a hruai sual loh nan Lalpa chhanna a lo ri nghal a. ‘Lili’ chu ni reng tho mahse, ‘Saron phai zawla rose par emaw, lili emaw’ ang ni lovin, ‘Hling zinga lili’ ang zawk a ni.

Mi te min hriat danah leh mahni kan inhmuh danah engmah tham lo kan ni mai thei. Hling zinga lili anga he khawvel mite zinga Lalpa mita kan lan chuan kan fal nalh bik tih a chiang reng mai. Kan chungah a mit a fu tih chu a chiang hle a ni.

Nula
‘Ngaw hnuai thing zinga apple thing ang ka duh tak chu a ni, tlangvalte zingah. A hlimah chuan ka thu, nuam takin, a rah chu ka tan a thlum ngei e.’  2:3;
Ngaw ah chuan thingkung a ding ngir khup ngei ang. Chung zinga apple thingkung chu a hriat bik nalh ang. Kros an phun chu tam tak awm mahse, ringtu tana hlim nuam nei awm chhun chu Lal Isua Kros chauh a ni. Isua Kros atanga hmangaihna rah aia thlum zawk a awm thei hek lo.

‘Ruai theh inah chuan kei mi hruai a, ka chunga a puan zar chu hmangaihna.’ 2:4;

Lal Isua Krosa hmangaihna rah tlan pha ringtu chuan ruihpui khawpin a chen thei a. A ruih sual pui theih bawk. A him lo lam zawng chu a ni lo. A him zia chu ‘ka chunga a puanzar chu hmangaihna’ a tih hian a sawi fiah. Eden bawhchhiatna kha a tihmelhem leh tawh ngai dawn hek lo.

‘Grep thei chhanga mi tungnungin mi tiharh teh u, apple theiin, hmangaihnaah ka uai zo ta e.’ 2:5;

Lal Isua hmangaihna ruihpuitute chu Pathian thu bawka tihharh an ngai thin.

‘A kut vei lam chu lukhamin, a kut ding lamin mi pawm teh se!’ 2:6;

Lal Isua hmangaihna ruihpuitute chuan thil dang zawng aiin a hliahkhuhna an ngai bik thin a ni.

Thiamchantirna tlangah thisena tlanna hlimpui mahse, Kros hlutna chuan a hmuak a.
Kros hlutna varpawh lo mahse, a awmpuina himzia leh hahdamna chu a chang pha tho a.
Khawvel chhiarkawpa chhut a bansan theih loh avangin mahni insitna tial chuan a insit a.
Chu insitna ze dik lo hmanga hruai kawi a nih hmain Lalpa a inpuang a.
Chutan, Kros hlutna chu hlimpuiin a rah a tlan a.
A hlimpuinaah chuan tihharh hial ngai khawpin Kros rah tlanin a hlim a ni.

Hla Pakhatna Tlangkawmna

‘Ka ngen tlat che u, aw Jerusalem fanute, Saza leh ramzukpui chhalin, hmangaihna chu chawk thova tiharh lo turin; amahin a duh hma chuan.” 2:7;

He thu hi God side leh Man Side in a sawi theih:

God side
Heng ringtu naupang zawkte hi nangni, ringtu hmasa leh thahnemngai falte (Jerusalem fanute) khan in lo nawr chiam a ngai lo e, (Saza leh ramzukpui chhalin) in nawr ti anga, an tawmim bo pil palh ang. Anmahni ngam ngama an rawn ngam hun lo nghak thei rawh u.


Man Side
Ama hipna avanga he dinhmun hi thleng ka nih avangin nangni, ringtu hmasa leh thahnemngai falte (Jerusalem fanute) khan min lo duhthawhpui suh u. Amah Pathian Thlarau ngei chuan a duh hunah ka rahbi tur chu min kawhhmuhin min hruai mai ang.



Posted via Jedidvena

0 comments:

Post a Comment