Friday, February 12, 2016

Ha leh ka chhung enkawl dan


-Dr Kutea Ngente 01/20/2013

Ha hi a tlangpuiin thla 6 ah a \o \an a , ha tak (permanent teeth) hi kum 6 ah a \o \an bawk a, ha hlam hi kum 11-12 velah tla tura ngaih a ni. Kum 12 pelha ha hlam a la awm chuan dentist pan vat a \ha, ha tak \o tur a tibuai thei. Tin, Ha hlam bikah hapui ho hi kum 10-12 velah lo chuan phawi loh hram a \ha, ha \o leh tur  a tibuai thei bawk. Mihring ka chhungah hian ha hlam 20 awmin ha tak  hi  32  a awm a ni. Kutzungpui fawh te,hmui fawhte leh ka-a thawk (mouth breathing) te hi naupan laia chin \han (habit) \ha lo tak mai a ni a, ha kuh emaw, ha \o dik lo a awm phah theih \hin a ni.
Hmui / kut fawh zawngin biang tha a tawm a, a hman tur aia nasa biangin tha a pe chhuak a,  hmel pian hmangte pawh a danglam phah thei a ni. Tin, ha nget hi ven theih a ni a, thil thlum ei tam lutuk te, ha nawh khat vang te a ni duh khawp mai; theih hram chuan Mouthwash hi hman a \ha, toothbrush-in a tihfai theih loh ha beh (plaque) ha nget thlen thei ho a chiah fai thei a ni. Second 45 emaw,  minute 1 aia rei mouthwash hian chiah loh a \ha—chlorhexidine ( mouthwash a dawmdawi hman) hian ha rawng a tih danglam  (discolour) theih avangin.  Tin, mouthwash hman zawh hnu darkar chanve chhung chu engmah eia in loh a \ha. Ha nawh reng rengin a khamphei zawnga nawh loh tur a ni; ha rêk a siam a, tichuan, ha za/ziau (sensitive) a awm phah thei a ni; chhuk chho zawnga hmanhmawh lo taka nawh a \ha ber. Hmanhmawh leh na tak taka ha nawh lehtoothbrush khawng tak tak hman hian ha hni (gums) in a tawrh phah thei bawk. Tin, hapui tawp (3rd Molar) phawi hian hriatna hlauh \hen phah emaw, haihawt a awl tih a ni \hin a; heng thu hi hnam dang chuan an hre ve lem lo. Haihawt tlat tura kan inngaihvang pawh a ni mahna?
Hapui tawp zawna awm hriatna thazam (nerve) khawih chhiat a nih ngawt loh chuan! Zuk leh hmuam hian ka chhung hriselna nasa takin a tichhia a, cancer te pawh a thlen nasa hle bawk. Ha hriam (sharp)-in lei(tongue) emaw,  biang a tih pilh \hin chuan ha hriam kha tih bil (blunt) tir vat tur a ni; kamsir/lei pilh (ulcer) a awm reng chuan cancer a thlen mai \hin a ni. Tin, ka chhungah pilh (ulcer) emaw, bawk (tumour) dam thei lo a awm reng chuan doctor pan vat a \ha, ngaih\hat loh nachang hriat hi a fin thlak hmasa fo.
Tin, tual chher ha siam ho hi pan loh hram a \ha. Ha \ha lai an tih chhiat mai bakah ha hni natna nasa takin a awmphah thei. Tin, ha nawhnaah hian Flouriode awmna tootpaste hmana \ha. Ha \ha lai an tih chhiat mai bakah ha hni natna nasa takin a awm phah thei. Tin, ha nawhnaah hian Flouriode awmna tootpaste hman hram hram a \ha. Ha nget tur a vengin ha a ti hrisel a, ha var duh vang ringawta hriat chian loh companykut chhuak hman loh a \ha. Harpic hmangte pawh sawi tur an awm leh \hin a, ha tuamtu (enamel) a ei chhiain ha \im/za (sensitive) nasa takin a siam a, ha a mawih hma bawk. Tin, ha nget naah Heroin (No 4) hmangte pawh an awm leh zeuh thin. No 4 hi hman loh tawp tur a ni a, ha  a ei mawihin ha tuamtu ruhte pawh a ei chhe \hin a ni.

(Ha leh ka chhung hi fai taka vawn a \ha khawp mai. Hrisel zawknan thla ruk danah vawi khat tal Ha Doctor rawn \hin tur a ni. Chuvangin, mawi taka nuih var ver ver i duh chuan MERCY DENTAL CLINIC pan mai rawh).

0 comments:

Post a Comment